گامانایف ( Gamma Knife) دستگاهی است که با استفاده از پرتو گاما در جراحی مغز واعصاب از آن استفاده میشود.
این دستگاه توسط دو جراح سوئدی به نامهای borje larssonوlars leksell تکمیل شدو برای بار اول در موسسه karolinska در استکهلم سوئد درسال۱۹۶۸به کار گرفته شد.سومین دستگاه در کشور انگلستان توسط MR DAVID FORSTER در سال ۱۹۸۵نصب و راه اندازی شد .هم اکنون بیشتر از ۱۰۰ سایت گاما نایف در سراسر دنیا وجود دارد و بیش از 100000 بیمار در آن تحت معالجه قرار دارند.

ناهنجاری های  مغزی مانند تومورها و تغییرات عروق مغزی بصورت AVM  که قبلا  با جراحی یا رادیوتراپی درمان می شدند، در حال حاضر با استفاده از  گاما نایف  بعنوان یک  روش غیر تهاجمی  Stereotactic Radiosurgery استفاده میشود .گامانایف در واقع به جراح مغز و اعصاب این امکان را می دهد که جراحیهای مغز را بدون استفاده از تیغ جراحی و فقط با استفاده از پرتو انجام دهد. اشعه مورد استفاده در گاما نایف از ۲۰۱ چشمه ازهم جدا تولید می شود و با استفاده از DOSE PLANNING به یک باریکه اشعه بسیار کنترل شده به هدف مورد نظر در مغز تابیده میشود.این کار توسط کامپیوترهای بسیار سریع محاسبه میشود.

اشعه تابشی دقیقآ بر اساس موقعیت اندازه و شکل هدف محاسبه می شود بطوریکه هدف را کاملآ نابود کرده ولی بر روی بافتهای سالم اطراف کمترین اثر را می گذارد. در این روش بیمار هیچگونه دردی را احساس نمی کند ومی تواند خیلی زود پس از جراحی فعالیتهای عادی خود را از سر بگیرد.

موارد کاربرد گاما نایف :

۱- درمان تومورها :

گامانایف روی غالب انواع تومورها ی مغزی موثر است :اکوستیک نوروما ، ادنومای هیپوفیز ، کرانیو فارینژیوما مننژیوما ،کندروسارکوما متاستاز و . . .

سرعت درمان بستگی به نوع تومور و رشد ان دارد. مثلآ متاستازها خیلی سریع از بین میروند ولی دوره درمان اکوستیک نوروما ممکن است چند ماه طول بکشد. اهمیت گاما نایف زمانی اشکار میشود که برای درمان کانسر های متاستاتیک مغزی  نیاز به جراحی باز جمجمه باشد، زیرا با استفاده از بکارگیری گامانایف ، و عدم استفاده از جراحی باز ، عوارض ناخواسته جراحی های مغز بروز نخواهد کرد.  بهترین نتیجه درمان زمانی است که اندازه تومور کمتر از یک سانتی متر باشد. گامانایف موجب محدودیت رشد تومور و انقباض و چروکیدگی ان در حدود ۹۰ در صد موارد می شود.

۲- درمان ارتباط غیر طبیعی شریان و ورید (  AVM : Arteriovenous Malformations )

AVM یک بیماری مادرزادی است که به صورت انورمالی در شریان وعروق در مغز ایجاد می شود و ممکن است باعث سر درد و در نهایت خونریزی مغزی شودکه در این صورت موجب سکته مغزی با فلج یا احتمالآ‌مرگ می شود. اغلب AVM ها می بایست درمان شوند یا میزان ریسک ان کاهش یابد. بهبود AVM با گامانایف تدریجی است وبعد از ۲ تا ۳ سال اتفاق می افتد.موفقیت ان بین ۶۵ تا ۱۰۰ درصد است که ان هم بسته به اندازه و موقعیت AVM دارد.از عوارض درمان میتوان به سستی موقت و عدم تعادل در ۱۰ تا ۱۵ در صد بیماران اشاره کرد ولی عارضه ماندنی درمان که حالتی پیچیده است در ۵ درصد بیماران باقی می ماند که از ان جمله می توان به خونریزی مغزی در طی درمان اشاره کرد که ان هم به علت فاصله ۲ الی ۳ ساله درمان است .

۳-    Acoustic neuroma /  Acousticneurinoma, / Acoustic neurilemoma)  Vestibular Schwannoma  )

این تومور هشتمین تومور خوش خیم مغز میباشد و اغلب موجب کا هش شنوایی و ایجاد صدای زنگ در گوش وعدم تعادل میشود .گامانایف می تواند رشد تومور را متوقف کند. عدم درمان این تومور موجب کری میشود ولی درمان موجب کاهش سایز تومور در ۹۰ درصد بیماران و برگشت شنوایی در ۳۰ درصد بیماران می شود.

۴-بیماری پارکینسون

۵-اختلالات لرزشی فامیلی Familial Tremor

۶-درد عصب تری ژمینال Trigeminal Neuralgia Tic Douloureaux

این بیماری به صورت حمله مداوم و غیر قابل پیش بینی در صورت هنگام انجام کارهای نرمال مانند لمس صورت غذا خوردن یا صحبت کردن آشکار میشود و ممکن است در هر جای صورت مانند پیشانی یا فک اتفاق بیافتد و به صورت دوره ای است . به نحوی  که به تدریج دوره های بدمن درد آن کاهش می یابد . از عوارض بعد از درمان با گامانایف می توان به بی حسی قسمتی از صورت بعد از درمان اشاره کرد .

مزایا و عوارض گامانایف:

۱- غیر تهاجمی است

۲- زمان اقامت کوتاه در بیمارستان

۳- کاهش خطرات ناشی از عمل

۴- هزینه در مان با گاما نایف حدود ۲۵ تا۳۰ درصد کمتر از جراحی براورد شده است.

۵- در این روش چون جراحی باز انجام نمی شود امکان خونریزی و عفونت از بین میرود.

۶- عوارض جانبی ملایم و به محل ضایعه بستگی  دارد: تهوع ،ریزش موضعی موی سر ،سر درد

 آماده سازی بیمار :

تراشیدن موی سر به کارکنان کمک می کند تا فریم سر را بهتر و دقیقتر قرار دهند. از بیماران خواسته می شود که از نیمه شب قبل ناشتا باشند و چیزی نخورند و ننوشند. بهتر است یک نفر از  دوستان ویا اقوام خود را جهت همراهی در بخش به همراه بیاورند.

روز درمان: یک خط وریدی  از دست بیمار آماده می شود  تا با تزریق سرم از کم آبی  و دهیدراته  شدن بیماردر حین انجام درمان جلوگیری شود . زیرا در زمان انجام درمان بیمار قادر به خوردن و آشامیدن نمی باشد.

کارگذاری  فریم سر: فریم سر دستگاهی است که مختصات مورد نظر در مغز را به طور کاملآ دقیق مشخص می کند ، چرا که پرتو گاما با ید دقیقآ‌به هدف مورد نظر اصابت کند. شاید این مورد حیاتی ترین بخش در گاما نایف در دستگاههای قدیمی باشد . فریم سر از جنس الومینیوم سبک با وزنkg ۳ ساخته می شود. در دستگاههای مدل جدید که در ترکیه بکار گرفته میشود دیگر نیازی به استفاده از فریم سر نمی باشد.

تصویر برداری: برای درمان تومورها کلیشه تصویری CT و یا MRI لازم است زیرا این تصاویر موقعیت تومور را بهتر نشان می دهند. گاهی اوقات هر دو نوع توصیه می شود . جهت درمان   AVM و یا مشکلات عروقی دیگر انژیو گرافی  به روش فلوروسکوپی ((Digital subtraction angiography (DSA)  پیشنهاد میشود.

طرح و نقشه درمانی: نقشه درمانی توسط جراح مغز و اعصاب و افراد تیم تهیه شده و کلیه اطلاعات و محاسبات میزان پرتوی تحت تابش در کامپیوتر مرکزی گامانایف بر نامه ریزی می شود.

درمان:  منبع پرتودهی در گامانایف کبالت ۶۰ میباشد.بیمار روی تخت قرار گرفته و سر همراه فریم داخل یک کلاهخود قرار میگیرد.این کلاهخود دارای ۲۰۱ سوراخ میباشد و هر کدام از انها پرتوی مشخصه خود را با زاویه مخصوص به خود ارسال میکند تا به بافت سالم اسیبی وارد نشود. بیمار از طریق میکروفون و دوربینی که در اتاق تعبیه شده با پزشک و کارکنان ارتباط خواهد داشت . زمان درمان بسته به اندازه منطقه درمان و میزان پرتوی موثر جهت درمان ممکن است ۴-۲ ساعت طول بکشد.پس از اتمام درمان تخت به عقب برگشته و توسط زنگی که تعبیه شده به تیم اتمام ان اطلاع داده خواهد شد. سپس فریم سر فورآ برداشته شده در اثر بسته شدن پیچها روی پوست سر خونریزی کمی ایجاد میشود که با یک بانداژ ساده بر طرف خواهد شد.ممکن است بیمار احساس سر درد و سر گیجه داشته با شد.

بیمارانی که انژیوگرافی داشته اند قبل از ترخیص نیاز به ۸ ساعت استراحت دارندو به دلیل تخریب تومور یا DNA ان مایعات بدن باید جایگزین شوند.

منبع : دکتر ابوالقاسم پیروزی جراح مغز و اعصاب

همکاران ما در شرکت  اسما سیر آماده ارائه خدمات مشاوره رایگان، تعیین هزینه ها و اعزام بیمار به بیمارستان آنادولو می باشند . با ما در تماس باشید .
  ایران : 09372333599  واتس آپ ، تلگرام- موبایل           تلفن 77514998 (021)  

ترکیه : 905389682298+ واتس آپ ، موبایل

دکتر سهیل نجفی مهری

برای اطلاع بیشتر درباره راه های درمان سرطان در خارج از کشور ، و ارسال بیمار به مرکز درمان سرطان در خارج از کشور ، به بخش توریسم درمانی مراجعه کنید .

تمام مطالب این مقاله تنها بمنظور اطلاع رسانی بوده ودر هیچ حالتی به عنوان جایگزینی برای توصیه پزشکی حرفه ای، تشخیص و درمان در نظر گرفته نشده است.

جراحی متابولیک  ( Sleeved Duedeno-Ileal Interposition:  S-D II)

نقل و انتقال و جذب مواد غذایی تنها وظیفه روده کوچک ما نیست. هورمونهای مختلفی بوسیله روده باریک ترشح میشوند که همه آنها در سیستم متابولیسم ما نقش مهمی دارند، که باعث نقش حیاتی روده کوچک در فرآیند جذب می شود. برای همین موضوع روده کوچک هم در پیشرفت و هم در درمان دیابت نقش دارد. روده کوچک ما شامل سه بخش می شود: روده اثنی عشر (دئودنوم) ، روده تهی ( ژژنوم) و روده دراز (ایلئوم) . کل درازی روده باریک بین 450 سانتیمتر تا 600 سانتیمتر است.

روده اثنی عشری اولین بخش از روده کوچک است که طول آن حدود 20-25 سانتیمتر است که از انتهای ماهیچه باب المعده شروع می شود این قسمت، خروجی معده را به روده کنترل می کند.

دومین بخش روده کوچک ،  یعنی ژژنوم ، چهل درصد آن را تشکیل می دهد.

آخرین بخش روده، ایلئوم  است که شصت درصد روده کوچک را شامل می شود و آن را به روده بزرگ متصل میکند.

هدف از جراحی متابولیک ، در واقع  تغییر مسیر غذایی به هنگامبلع و حرکت در دستگاه گوارش است. به این معنا که غذا زودتر به روده دراز (ایلئوم) تحویل داده شود. هدف دیگر آن، محافظت غذا از وارد شدن به اثنی عشراست. این روش جراحی به ما این امکان را می دهد که اختلالهای هورمونی را بطور خیلی موثری وارونه کنیم.  این روش جراحی (S-D II) با مسدود کردن دسترسی میان اثنی عشر و معده شروع می شود. باید توجه داشت در این روش ماهیچه باب المعده نگه داشته می شود. جداسازی روده اثنی عشر از معده در حالیکه ماهیچه باب المعده حفظ میشود؛ حذف اثنی عشری Duodenal Exclusion، نامیده می شود.

انواع روش های تکنیکال جراحی متابولیک

• Duodeno-Ileal Interposition

در حین این روش یک بخش از قسمت اول روده بزرگ ( روده اثنی عشر یا ژژنوم) و یک بخش از قسمت آخر روده بزرگ جایگزین می شود. این قابل انجام از دو راه است:

مداخله دادن ابتدای روده اثنی عشری (منحرف شده)  و   مداخله دادن ابتدای روده تهی ( منحرف نشده)

• By-Pass of Duodenum

بوسیله یک سوییچ اثنی عشری مسیر جریان صفرا تغییر داده میشود. درنتیجه، تماس صفرا با غذا به تاخیر افتاده باعث کاهش و کندی در جذب کالری شده و به طور کلی آن را دشوار می کند. تماس صفرا با غذا طولانیتر شده و این میزان جذب را کمتر خواهد کرد. این مسئله ممکن است باعث بروز اختلالات تغذیه ای شود، اما متابولیک بمراتب تاثیر خیلی مهمی خواهد داشت. به دلیل کنارگذاشتن اثنی عشرهمه بیمارانی که تحت این عمل جراحی قرارمی گیرند اختلال تغذیه ای را تجربه خواهند کرد. مواد معدنی و ویتامین کمکی برای باقی زندگی این افراد ضروری خواهد بود.

• Sleeved Duodeno-Ileal Interposition(S-D II): Intensity of Metabolic Effect

این روش از بقیه عملهای جراحی از نظر شدت تاثیر قدرتمندتر است.اما مهمترین امتیاز آن  این است که این روش باعث ایجاد هیچ اختلالی در جذب نمیشود. دلیلی که باعث برتری آن به دیگر روشها شده است. این نتیجه محتمل است زیرا این روش کل سیستم هورمونی را بدون هیچ اختلال تغذیه ای، تحریک می کند.

GIP-1 قطع دسترسی غذا به قسمت اول روده کوچک و اثنی عشر: جلوگیری از عبورغذا از اثنی عشر برای کنترل دیابت مزایای زیای دارد که مهمترینشان مواد غذایی و آنزیم های جذب دیرتر مخلوط می شوند که به این معنی است که جذب غذا بآهستگی اتفاق می افتد. بستن مسیر غذایی اثنی عشر، ترشح هورمونی به نام (Gastrointestinal Polypeptide) و نیز کارایی این هورمون را در اثنی عشر افزایش خواهد داد. در واقع سطوح هورمون GIP-1 در بیماران دیابتی خیلی پایین نیست، اما در طول زمان بصورت سرکوبی یا کاهشی است.

2. فراهم کردن دسترسی سریع غذا به روده بزرگ: وقتی غذای خورده شده با صفرا مخلوط نشده و مستقیم از معده به روده بزرگ آمده، هورمون GIP- از روده بزرگ شروع به ترشح خواهد کرد. هورمون 1GIP-1 به درون جریان خون مخلوط می شود و تولید سریع این هورمون کنترل قند خون را به نحو چشمگیری آسانتر می کند.

هورمون GIP -1 دو تاثیر مهم دارد:

الف. افزایش تولید انسولین در پانکراس

ب. کاهش پایداری انسولین در خون و بافتها

تاثیر مهم S-D II، سازماندهی مجدد هورمونهای شاخص میان مغزو روده کوچک است. با توجه به  این تاثیر، توقف هورمون هایی که باعث ایجاد انسولین مقاوم میشوند را ممکن کرده و سطح قند خون فرد میتواند با مقدار کمتری از انسولین به حالت نرمال برگردانده شود. این نتیجه بازدارنده هورمونی یا بازدارنده غدد و اعصاب نامیده می شود.

چرا Sleeve Gastrectomy اجرا می شود؟

در مرحله اول (S-D II) حدودا نصف معده از درازای طول برداشته می شود. این جراحی موثر منحصر به چاقی مفرط است دلیلی که با روش (S-D II) باهم انجام میشوند، این است که تاثیر شدید جراحی ضد دیابت تقویت میشود. این بدین معنی است که جراحی پوشش گاستروکتومی هدفی هورمونی دارد.

قسمتی که ما در اسلیو گاستروکتومی جدا می کنیم نامش Fundus(سطح بالایی معده) است که وظیفه ترشح هورمون گِرلین را بر عهده دارد. هورمون گِرلین حس گرسنگی را تحریک میکند چیزی که هورمون گرسنگی هم نامیده میشود. هنگامی که Fundus برداشته می شود سلولهای اشتها نیز حذف می شوند و سطح گرسنگی در طول زمان کاهش پیدا میکند. همچنین هورمون گرلین نقش حیاتی در پایداری انسولین ایفا می کند. بنابراین زمانیکه پوشش گاستروکتومی با (S-D II) انجام شود، کاهش مقاومت به انسولین را پشتیبانی میکند.

:نکات مهم

.سطح گرلین کم می شود – حس اقناع برای مدت طولانیتری ادامه پیدا میکند

.کاهش گرلین همزمان باعث کاهش مقاومت به انسولین میشود

محدودیت کالری، به خاطر کاهش حجم معده افزایش ترشح این هورمون ، به دلیل اینکه غذا زودتر به روده بزرگ میرسد.. پانکراس را تحریک خواهد کرد وتولید انسولین افزایش خواهد یافت

GLP-1 . انسولین پایدار را از بافت بدن میزداید

GLP-1 .حذف یا کاهش پایداری انسولین به معنای بهبودی علائم دیابت است

.بیماریهای وابسته به دیابت بهبود خواهند یافت

Sleeved Jejuno-Ileal Interposition(S-J II)  این روش اساسا فرآیند جایگزینی آخرین بخش روده کوچک (ilelum) با قسمت میانی ژوژنوم است. طی جراحی از ماهیچه پیلور محافظت شده و اتصال اثنی عشر به معده در این مرحله بسته نمیشود. غذا از اثنی عشر رد شده مستقیما به روده بزرگ وارد میشود. در طی این جراحی اثنی عشر دست نخورده باقی می ماند و صفرا اجازه جریان بصورت نرمال را پیدا می کند. گرچه غذا به فاصله کوتاهی پس از خوردن وارد روده بزرگ می شود و هنوز بصورت کامل هضم نشده است، تحریک تولید هورمون حساس انسولین آغاز میشود.

S-J II در مقایسه با S-D II

اثرات متابولیک و برتری های آن Sleeved Duodeno-Ileal Interposition نسبت به روش Sleeved Jejuno-Ileal Interposition از نظر شدت عمل موثرتر است. اما در حین S-J II آناتومی بدن به شکل بهتری حفظ میشود.

شرکت اسما سیر هم در زمینه گردشگری سلامت ایرانیان برای برخورداری ازتوانمندی های سایر مراکز بین المللی خارج از کشور فعالیت می کند و هم در زمینه معرفی مراکز درمانی معتبر ایران به سایر افراد در کشور های دیگر فعالیت دارد. . اگر چه ما تنها مجموعه فعال در زمینه گردشگری سلامت در ایران نمی باشیم ، اما تفکر سیستمی ما در گردشگری سلامت جایگاه ویژه ای برای شرکت اسما سیر رز بین مراکز درمانی ایرانی فراهم کرده است.
در ادامه اطلاعات و تعاریف سودمند در باره گردشگری سلامت ارائه میشود..

مدیکال توریسم یا توریسم درمانی چیست؟

بر اساس تعریف های سازمان جهانی جهانگردی ( (UN-WTO)یکی از اهدافی که می تواند گردشگر را برانگیزد تا عزم سفر کند، مسافرت برای کسب سلامتی است. چیزی که از آن به گردشگری سلامت تعبیر می کنند. در حقیقت گردشگری سلامت، نوعی از گردشگری است که به منظور حفظ، بهبود و حصول مجدد سلامت جسمی و ذهنی فرد به مدتی بیشتر از ۲۴ ساعت و کمتر از یک سال صورت می گیرد. به این ترتیب یک توریست سلامت با مسافرت از محل دائم زندگی خود می تواند از خدمات درمانی مقصد استفاده کند تا سلامت جسمی و روحی اش را به دست بیاورد. نوعی از گردشگری که این روزها خوشبختانه در ایران رواج پیدا کرده و توریست های زیادی را از کشورهای منطقه برای بهره مندی از خدمات پزشکی و درمانی ایران به کشورمان می کشاند. البته بد نیست بدانید که توریسم سلامت در ایران تاریخچه بسیار کوتاهی دارد. در حقیقت در سال ۸۲ برای اولین بار توریسم درمانی در گردشگری ایران از سوی وزارت بهداشت مورد توجه قرار گرفت؛ البته وزارت بهداشت بیشتر با هدف اشتغالزایی برای دانش‌آموختگان پزشکی به این مبحث پرداخت و نه رونق توریسم درمانی. اما کم کم از سال ۸۳ و درست پس از ادغام سازمان میراث فرهنگی و سازمان‌ ایرانگردی و جهانگردی توریسم درمانی به صورت مستقل در ایران ایجاد شد و مورد توجه بیشتری قرار گرفت.

اما در میان تعریف های سازمان جهانی گردشگری، اصطلاحات دیگری هم وجود دارند که دامنه گردشگری سلامت را گسترده تر می کنند.

توریسم درمانی یکی از انواع توریسم سلامت است. توریسم سلامت یکی از انواع توریسم است که خود  به سه بخش ذیل تقسیم می شود:

۱ تورییسم تندرستی: مسافرت به دهکده های سلامت و چشمه های آب معدنی بدون دخالت پزشک

۲ توریسم درمانی: استفاده از آب های معدنی ، نمک ، لجن های طبیعی ، مناطق آفتاب گیر و …. تحت نظارت و مداخله پزشک

۳ توریسم پزشکی: مسافرت به منظور درمان بیماری و انجام جراحی زیر نظر پزشکان در مراکز درمانی که علاوه بر معالجه پیگیری بیمار را شامل می شود.

گردشگری تندرستی (Wellness Tourism)

یکی از همین واژه هاست که به مسافرت توریست به دهکده های سلامت و مناطق دارای چشمه های آب معدنی و آب گرم (اسپاها) اشاره می کند. در این نوع سفر توریست برای رهایی از تنش های زندگی روزمره و تجدید قوا بدون مداخله و نظارت پزشکی راهی سفر می شود. معمولا این توریست ها بیماری جسمی مشخصی ندارند و بیشتر در پی بهره مندی از طبیعت شفابخش مناطق دیگر هستند. گردشگری درمانی (Curative Tourism) هم به معنای مسافرت توریست به منظور استفاده از منابع درمانی طبیعی(آبهای معدنی، نمک، لجن و غیره) است که معمولا برای درمان برخی بیماری ها یا گذران دوران نقاهت تحت نظارت و مداخله پزشکی صورت می گیرد. این نوع از گردشگری هم این روزها مورد توجه مسئولان گردشگری کشور قرار گرفته است. به خصوص لجن درمانی که طبیعت ایران را در میان کشورهای همسایه به شدت محبوب کرده است.
گردشگری پزشکی (Medical Tourism) هم نوع دیگری از گردشگری سلامت است که در آن مسافرت به منظور درمان بیماری های جسمی یا انجام نوعی از عمل های جراحی تحت نظارت پزشکان در بیمارستان ها و مراکز درمانی را گردشگری پزشکی گویند. در این نوع از گردشگری سلامت، بیمار ممکن است پس از درمان و معالجه نیازمند استفاده از فضاها و خدمات گردشگری درمانی(مانند آبگرم ها) باشد که در این صورت ممکن است گردشگری او با سفر به نقاطی که این امکانات را دارند تکمیل شود.

بیمارستان‌ها در سراسر جهان با استفاده از پزشکان درجه یک و تکنولوژی پیشرفته و قیمت‌های ارزان به دنبال جذب بیماران جدید هستند.

جمی جانسون مبتلا به دیابت هنگامی که ماه گذشته به همراه یک گروه خواننده مسیحی به سوی تایلند در حرکت بود، دچار عفونت قوزک پا شد و کلیه‌هایش از کار افتاد. او با هواپیما از مالزی به بیمارستان بین‌المللی بومرانگراد (Bumrugrad) در بانکوک پایتخت تایلند برده شد. او تا به حال به تایلند نیامده بود و از این بیمارستان هم چیزی نشنیده بود. اما خوش‌شانس بود که به اولین بیمارستان آسیایی دارای اعتبار بین‌المللی و یکی از مدرن‌ترین و کارآمدترین تاسیسات پزشکی در جهان دسترسی یافت.

سال گذشته این بیمارستان به معالجه ۴۰۰ هزار بیمار خارجی – بیشتر از هر بیمارستانی در جهان در بیش از ۱۵۰ کشو ر- برای هر عارضه‌ای از بیماری قلبی تا جایگزینی مفصل ران و ایمپلنت‌های سینه پرداخت.

جاذبه این بیمارستان ارائه مراقبت‌های درمانی در کلاس‌ جهانی اما با قیمت‌های کشورهای در حال توسعه است و از بیماران مانند یک هتل پنج‌ستاره پذیرایی خواهد شد. در حالی که قیمت‌های درمان‌های پزشکی در کشورهای پیشرفته اوج گرفته است – آمریکایی‌ها سال گذشته ۱۶ درصد تولید ناخالص ملی را صرف مراقبت‌های بهداشتی کردند و اروپایی‌ها هم چندان از این رقم دور نیستند- ایده به خارج رفتن برای به دست آوردن سلامتی جاذبه بیشتر و بیشتری پیدا می‌کند.

به گفته ژوزف وودمن نویسنده کتاب قریب‌الانتشار «بیماران بدون مرز» در حال حاضر هر سال بیش از ۱۵۰ هزار نفر آمریکایی و اروپایی به دنبال درمان‌های پزشکی در خارج می‌روند. برای انجام جراحی‌های بزرگ هند، تایلند، سنگاپور و مالزی بیشترین طرفدار را دارند.

توریسم سلامت در ایران

گردشگری درمانی و بهداشتی امروزه از رو به رشدترین بخش های صنعت گردشگری جهان است که باعث شده سازمان های دست اندرکار و کشورهای علاقمند به توسعه گردشگری توجه خود را به این بخش از صنعت توریسم جلب و برای آن برنامه ریزی کنند.زندگی صنعتی در بیشتر کشورهای دنیا الزاماتی را با خود همراه دارد و نیازهایی را نیز برای مردم جوامع مختلف ایجاد کرده است.امروزه تمایل مردم برای تناسب اندام، استفاده از منابع طبیعی و ویتامین ها، کاهش درد، تسلط بر استرس و افزایش سلامت روح و روان و جسم بسیار چشمگیر است. به همین دلیل است که در نقاط مختلف جهان روش های درمانی طبیعی مانند استفاده از چشمه های آب گرم بسیار مورد توجه قرار می گیرد و تمامی اقشار مردم اعم از کم درآمدها و پردرآمدها به سمت این نوع از گردشگری تمایل دارند.چشمه های آب گرم محل هایی مناسب برای ایجاد اقامتگاه های توریستی است که با ایجاد مراکز تفریحی و ارائه سرویس ها و امکانات در این نقاط می توان آنها را به مقاصد گردشگری درجه اول برای گردشگران تبدیل کرد زیرا همزمان هم لحظه هایی مفرح و پرهیجان خواهند داشت و هم به سلامت و آرامش دست می یابند.علاوه بر این جاذبه های طبیعی و روش های درمانی توریسم درمانی به دلایل اقتصادی نیز مورد توجه قرار می گیرد، زیرا که صادرات خدمات پزشکی یک اصل شناخته شده برای تقویت ساختار بهداشت و درمان کشورها است.دولت جمهوری اسلامی ایران براساس برنامه ریزی های خود باید تا پایان برنامه چهارم توسعه ۳۰ درصد از نیازهای درمانی و بهداشتی کشور را از طریق صدور کالا، خدمات پزشکی و توریسم درمانی فراهم کند. علاوه بر نیاز به صدور کالا و خدمات پزشکی درآمد توریسم درمانی نیز می تواند برای کشورها خصوصا کشورهای آسیایی که به حرکت در روند توسعه می اندیشند وسوسه انگیز باشد.این درآمد باعث شده است که برخی کشورهای آسیایی چون سنگاپور، تایلند و هند به طور چشمگیری در حال تبلیغ سرویس های درمانی خود در میان بیماران جهان باشند.درباره گردش مالی حاصل از توریسم درمانی آماردقیقی وجود ندارد، اما براساس آمار بهداشت جهانی، سالانه حدود ۵۰ میلیارد دلار، صرف درمان بیماران منطقه در کشورهای اروپایی و آمریکایی می شود که جذب درصدی از این مبلغ می تواند تاثیر چشمگیری در اقتصاد گردشگری کشورهای آسیایی داشته باشد.

ساختار برنامه ریزی برای توریسم درمانی

توریسم درمانی را می توان به عنوان امری بین دستگاهی دانست که به علت داشتن متولیان متعدد نیاز به هماهنگی بیشتر دارد.سازمان میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری ،وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی و وزارت امور خارجه و وزارت رفاه از جمله دستگاههایی هستند که با توجه به حوزه اختیارات خود هر کدام به نوعی در این موضوع تصمیم گیرنده محسوب می شوند.شورای سیاستگذاری گردشگری سلامت در سازمان میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری با ریاست معاون گردشگری سازمان مشغول به فعالیت است. این کمیته با حضور نمایندگان تام الاختیار سازمان رفاه تامین اجتماعی، وزارت بهداشت، معاونت گردشگری، مدیرکل دفتر طرح های توسعه و سرمایه گذاری، دبیر ستاد گردشگری سلامت (توریسم درمانی)، سرپرست دفتر بازاریابی و تبلیغات، عضو و نماینده رئیس و مدیرکل تجهیز منابع و بودجه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تشکیل شده است.سیاستگذاری کلان نظام توریسم درمانی با همکاری تمامی نهادهای ذی ربط، تنظیم قوانین مورد نیاز با توجه به مصوبات بین المللی که در این زمینه وجود دارد، کسب درآمدهای ارزی برای کشور از طریق ارائه خدمات پزشکی به گردشگران، به وجود آوردن همکاری های بین بخشی و درون بخشی درخصوص توسعه توریسم درمانی، ساماندهی بیماران داخلی که برای درمان به خارج از کشور سفر می کنند و طراحی و برنامه ریزی استراتژیک منطبق با چشم انداز افق ۲۰ ساله کشور در این بخش، از اهداف شورای سیاستگذاری گردشگری سلامت است.وزارت بهداشت نیز در زیرمجموعه معاونت درمانی خود مدیریت توریسم درمانی تشکیل داده است که در حال حاضر مشغول برنامه ریزی و هماهنگی در معاونت درمانی این وزارتخانه و دیگر دستگاههای مسوول است. وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی برای توسعه توریسم درمانی برنامه هایی در نظر دارد که هنوز در مرحله تصویب در ساختار داخلی وزارتخانه و رایزنی با دستگاه های دیگر است.تهیه طرح جامع توریسم درمانی کشور یکی از این برنامه هاست که هنوز به نتیجه نهایی نرسیده است.بخشی از مقررات این طرح در معاونت سلامت وزارت بهداشت قابل تصویب است و بخشی دیگر که مستلزم تکالیف قانونی است باید به تصویب هیات دولت برسد .پاره ای از آنها نیز مستلزم تفاهم دستگاه های دست اندرکار در این امر است. تلاش برای جذب بیمار،فراهم شدن مقدمات ورود بیمار به ایران، نظارت بر مراکز درمانی و جمع آوری آمار بیماران ازجمله جزئیات این طرح وزارت بهداشت است.در صورت نهایی شدن طرح، بیمارستان ها و مراکز درمانی که بیماران خارجی را درمان می کنند موظف می شوند که مشخصات بیمار را به وزارت بهداشت اعلام کنند. براساس این طرح بیمارستان ها و موسسات درمانی فعال در این امر، باید در زمره بیمارستان های درجه یک باشند و مجموعه ای از سرویس های مناسب درمانی را نیز ارائه دهند.پس از اجرای این طرح، مجموعه ای از بیمارستان ها و مراکز درمانی که دارای شرایط پذیرش بیمار خارجی باشند به بیماران خارجی معرفی می شوند.یکی دیگر از برنامه های در دست اقدام در وزارت بهداشت، صدور ویزای درمانی بوده است که در صورت موافقت وزارت امورخارجه با صدور آن، امتیازاتی برای افراد دریافت کننده این ویزا در نظر گرفته می شود.صدور سریعتر ویزا، و طی تشریفات قانونی فرودگاه در زمان کمتر ازجمله امتیازات این ویزاست.

اقدامات سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری

تهیه طرح جامع گردشگری سلامت از جمله اقدامات انجام شده در مجموعه ستاد گردشگری سلامت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است.این طرح با هدف سیاستگذاری های کلان در زمینه توریسم درمانی، استفاده از پتانسیل های بالقوه نظام بهداشت و درمان، ایجاد امکانات قوی بازاریابی بین المللی به منظور توسعه و تجهیز توریسم درمانی و…تهیه و تدوین شده است.حضور در نمایشگاه های خارج از کشور به خصوص در کشورهای حوزه خلیج فارس از دیگر اقدامات سازمان بوده است.ستاد گردشگری سلامت طرح جامع “ایمنی پزشکی توریسم” که براساس قطعنامه نهمین اجلاس سازمان جهانی توریسم تدوین شده است را نیز در دستور کار خود دارد. از دیگر برنامه های این ستاد، ایجاد زمینه های لازم برای بیمه گردشگران ورودی و خروجی از طریق انعقاد تفاهمنامه با شرکت های بیمه سینا و کارآفرین است که به امضای طرفین رسیده و برای اجرا آماده است.انجام مطالعات درباره مراکز آب درمانی و تلاش برای جذب سرمایه گذاری برای ساخت این مراکز، از دیگر برنامه های سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است، مشخصات آب های درمانی نیز در حال جمع آوری است که قرار است در قالب کتابی تدوین شود.

ازجمله رقبای ایران در امر توریسم درمانی در منطقه می توان به کشورهای هند، سنگاپور، دبی و اردن اشاره کرد که برای جذب بیماران کشورهای آسیایی مشغول برنامه ریزی هستند.سنگاپور یکی از مقاصدی است که بسیاری از بیماران برای انجام جراحی های مهم به آن می اندیشند و هر سال حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر با اهداف درمانی به این کشور سفر می کنند.جراحی های مهمی مانند قلب باز، روبوتیک و سلول های بنیادی در این کشور به طور روزمره در حال انجام است، اما جالب اینجاست که سنگاپور در حال حاضر باید با تایلند، هند و مالزی به رقابت بپردازد زیرا این کشورها با ارائه خدمات مشابه با قیمت های کمتر تهدیدی برای سنگاپور محسوب می شوند.به طور مثال جراحی قلب در سنگاپور هزینه ای بیش از ۱۶ هزار دلار دارد که همین عمل را در هند می توان با نصف این قیمت انجام داد و پیش بینی می شود در آینده ای نزدیک دبی نیز تبدیل به تهدید بزرگی برای این کشور باشد.
هند در حال حاضر یکی از کشورهای پیشتاز گردشگری درمانی است و احتمال می رود که تولیدکنندگان بخش خدمات درمانی این کشور و مقامات دولتی در دومین نمایشگاه گردشگری درمانی که در لندن برگزار می شود هندوستان را به عنوان مقصد گردشگری و خدمات درمانی جهان معرفی کنند . بر اساس اعلام مسوولان خدمات درمانی هند، تعداد بیماران خارجی این کشور نسبت به سال گذشته حدود ۷ تا ۹ درصد رشد داشته است.براساس این گزارش ها با رشد ۳۰ درصد سالانه در گردشگری درمانی حدود ۲/۲ بیلیون دلار درآمد حاصل می شود.

جاذبه ها و امتیازات ایران برای توریسم درمانی

یکی از جاذبه ها و امتیازات ایران برای توریسم درمانی در حوزه آب درمانی است، به طوری که در حال حاضر بیش از ۱۰۰۰ چشمه آب معدنی شناسایی شده است . قیمت ارزان خدمات پزشکی به نسبت دیگر کشورهای منطقه از جمله دیگر مزایای ایران برای فعالیت در حوزه توریسم درمانی محسوب شده است. اما; به دلیل نبود نظام جامع و هماهنگ توریسم درمانی کشور و باتوجه به اینکه این بیمارستان ها درحال حاضر موظف نیستند تعداد بیماران خود را به وزارت بهداشت گزارش کنند، آمار دقیقی از بیماران خارجی که در ایران درمان می شوند، وجود ندارد. آمار دقیقی از کسانی که به قصد معالجه یا استفاده از مراکزی مانند مراکز آب درمانی به ایران سفر می کنند نیز وجود ندارد، اما به گفته مسوولان معمولا سالانه ۲۰ هزار گردشگر از اتباع حاشیه خلیج فارس و عراق، به قصد درمان به شهرهای مختلف ایران سفر می کنند . درمان بیماری هایی نظیر ناباروری، جراحی پلاستیک و زیبایی و همچنین کاشت دندان و جراحی لثه، مهمترین جاذبه های درمانی ایران برای خارجی ها است و اکثر مراجعه کنندگان به مراکز درمانی ایران از کشورهای منطقه هستند . وجود چند سازمان تصمیم گیر درباره توریسم درمانی، ضرورت ایجاد یک ساختار و نظام جامع برای توریسم درمانی را ضروری می کند . هر یک از دستگاه های دست اندرکار در این موضوع دیدگاه ها و مطالباتی دارند که نبود یک نظام جامع برخی از این دیدگاه ها را دچار تعارض می کند . یکی دیگر از تسهیلات موردنیاز برای افرادی که برای درمان به کشور سفر می کنند، داشتن ویزای درمان است تا بتوانند بدون طی تشریفات وارد کشور شوند.از سوی دیگر وضع قوانین مشخص، نظارت دستگاه های مسوول بر امر توریسم درمانی کشور و پاسخگویی دستگاه های رسمی در قبال این موضوع را تسهیل می کند . با وجود این قوانین مشخص، بیمارستان ها موظف به ارائه آمار بیماران خارجی خود می شوند و وجود این آمار برنامه ریزی را برای دستگاه های مسوول امکان پذیر می کند . ایجاد تسهیلاتی که بیماران بتوانند دوران نقاهت پس از بیماری خود را به گردش در ایران بپردازند نیز از جمله مواردی است که نیاز به هماهنگی دستگاههای مسوول و ساخت مکان ها و مجتمع های خاص دارد . علاوه بر نیازهای مورد اشاره، مراکز آب درمانی و چشمه های آب گرم طبیعی کشور نیز جهت جذب توریست نیاز به سرمایه گذاری های ویژه ای دارند زیرا این چشمه ها با وضعیت فعلی نمی توانند موفقیت چندانی در جذب گردشگران داشته باشند